اقتصاد ایران و واکسنی برای اعتمادسازی - وبلاگ اطلس وب

به گزارش وبلاگ اطلس وب، ناصر ذاکری کارشناس اقتصادی در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: توسعه اقتصادی و دستیابی به پیشرفت همه جانبه در اصل محصول همکاری نزدیک شهروندان، فعالان اقتصادی و مدیران جامعه است و بی تردید این همکاری فقط در سایه اعتماد متقابل امکان بروز و ظهور خواهد داشت؛ به بیان دیگر، باید تصویری از حکمرانی در اذهان شهروندان ایجاد شود که همگان هم توان کارشناسی و تدبیر او و هم حسن نیت مجموعه را باور کنند.

دولت و دولتمردان باید شهروندان را متقاعد کنند که جز بهبود امور جامعه و افزودن بر درجه رفاه و سربلندی آنان همّ و غم دیگری ندارند و از سوی دیگر، کارشان را به خوبی بلدند. در جامعه ای که چنین اعتمادی وجود نداشته باشد، کار بسیار سخت خواهد بود.

هر سیاست و تدبیری که مدیریت ارشد جامعه به کار گیرد، با مقاومت و بی اعتنایی و عدم همراهی شهروندان و فعالان مالی بی نتیجه خواهد ماند. نگاهی گذرا به شرایط امروز جامعه مان نشان می دهد که نوعی بی اعتمادی نسبت به عملکرد مدیران و متولیان امور در حوزه های مختلف شکل گرفته است. در چنین شرایطی عجیب نیست که مشاهده می کنیم مثلا رئیس وقت کمیته امداد برای اینکه مخاطبان سخنش را باور کنند، به قسم حضرت عباس متوسل می شود، یا وزیر بهداشت و درمان برای اینکه شهروندان گفته های او درباره واکسن وارداتی را باور کنند، اعلام می کند که این واکسن را اول خود مسئولان و خانواده هایشان خواهند زد.

به راستی ما را چه شده است؟

رفتار برخی مسئولان، بی توجهی به ضرورت اقناع شهروندان، بی اعتنایی به معیار شفافیت، رقابت مخرب سیاسی، توجه مفرط نهاد های عمومی به درآمدزایی و تجارت پیشگی، همه و همه دست به دست هم داده و به این بی اعتمادی و بدبینی دامن زده اند. گویی شهروندان و دولتمردان هر کدام دغدغه های خاص خودشان را دارند و فقط تمام تلاششان این است که خود را از کار های طرف مقابل مصون دارند.

از یک سال و اندی پیش که سیر صعودی شاخص های بورس توجه عموم مردم را جلب کرد، شاهد رونق معاملات سهام بودیم. دولت سهام خود در شرکت ها را عرضه کرد و مردم با ولع تمام اقدام به خرید سهام کردند. اگر در آن ایام مطالعه ای در باب تصورات و پیش بینی خریداران سهام از آینده بورس انجام می گرفت، می توانستیم شاهد حضور دو طرز تلقی در بین خریداران باشیم: گروه اول می پنداشتند دولت از تداوم رونق بورس حمایت خواهد کرد پس می توان به این بازار اعتماد و اقدام به سرمایه گذاری کرد؛ حتی اگر لازم باشد، برای تأمین منابع مالی لازم، فروش سایر انواع دارایی هم توجیه دارد.

گروهی دیگر با قدری بدبینی معتقد بودند دولت برای مدتی کوتاه از رونق بورس حمایت خواهد کرد تا بتواند با فروش دارایی هایش کسری بودجه خود را تأمین کند و بعد از آن بورس را به حال خود رها خواهد کرد. آنان معتقد بودند، به اصطلاح تا تنور بورس داغ است باید نان بپزند و با دریافت اولین علائم از رفع مسائل مالی دولت، به سرعت از بازار خارج بشوند. با گذشت زمان و سقوط شاخص بورس گروه اول نیز با اعتمادی خدشه یافته به صف گروه دوم پیوستند.

به بیان دیگر اتفاقی که در بورس اوراق بهادار در یک سال و اندی گذشته افتاده، نمونه ای شاخص از بی تدبیری و اعتمادسوزی مسئولان است که شهروندان و دارایی هایشان را فقط در حد ابزاری برای رفع نیاز مالی نهاد متبوع خود می دانند و لطمه زدن به اعتماد مردم برای حل مسائل کوتاه مدت دولت را مجاز و موجه می پندارند. مورد قابل تعمق دیگر، با انتشار اخبار مربوط به خرید واکسن وارداتی کرونا مطرح شد.

اظهارنظر های متناقض، اطلاع رسانی ناقص و تأیید و تکذیب های پی درپی شرایطی را ایجاد کرد که شهروندان باور کنند همان طورکه در شرایط سخت تورم دورقمی کسی به فکرشان نیست و آنان را به حال خود رها کرده اند، در میدان سلامت هم مسئولان بیشتر از اینکه نگران سلامتی آنان باشند، به ملاحظات دیگر می اندیشند.

حال به این ملغمه عملکرد برخی رسانه های رسمی کشور را هم اضافه کنید که گویی تمام رسالتشان اثبات این نکته است که ما خوشبخت تر از سایر مردم دنیا هستیم. وقتی متولیان امر درمورد انجام یا انجام ندادن امری تصمیمی می گیرند، کمتر کسی به این موضوع می اندیشد که علت این تصمیم یک مطالعه کارشناسانه بوده است. آن ها در درجه اول به احتمال هایی نظیر صرفه جویی دولت و جبران کسری بودجه، حفظ منافع تجاری تولیدکنندگان یا احتمالا موارد دیگر فکر خواهند کرد.

این شرایط، تبعاتی بسیار فراتر از شکست فلان جریان سیاسی و تصرف دولت یا مجلس توسط حزب رقیب به دنبال خواهد داشت. در سایه این شرایط و با افول سرمایه های اجتماعی، در سالیان آینده رشد مالی کشور با سختی هایی به مراتب بیشتر روبه رو خواهد شد؛ فرار سرمایه و خروج نخبگان از کشور شدت و سرعت بیشتر خواهد گرفت و جامعه خسارتی جدی را تحمل خواهد کرد.

امروز وظیفه همه سیاست مداران، سخنوران و نخبگان دلسوز جامعه که آرزوی توسعه همه جانبه ایران را دارند، این است که به قدر وسع خود برای مشاخصه با این اعتمادسوزی تلاش کنند و دولت و نهاد های عمومی را وادار کنند تا با محرم و صاحب حق تلقی کردن مردم، دیوار بلند بی اعتمادی بین مردم و خود را تخریب کنند. مسئولان باید این واقعیت را بپذیرند که شهروندان سهام داران جامعه اند و آنان حق دارند درباره آنچه مربوط به سرنوشت آینده کشورشان است، به بهترین نحو و با صریح ترین شیوه بیان بشنوند.