اهمیت کاربردی انسان شناسی توسعه با اتکا به مطالعات میدانی - وبلاگ اطلس وب

به گزارش وبلاگ اطلس وب، آنچه به طور سنتی مردم شناسی و امروزه در یک صورت بندی بسیط تر انسان شناسی خوانده می گردد دانشی مردم محور و مردم پایه است که دل مشغولی های فراوانی دارد. بخش عمده ای از این دل مشغولی نیز از قضاء بر سر فهمیدن و فهماندن این نکته است که مردم یک مقوله عام یا یک لفظ فراگیر نیست که به واسطه آن خیل عظیمی را در چهارچوب یک تصویر ترسیم نمود و برای آنها و به اصطلاح برای رستگاریشان برنامه ریزی کرد.

در حقیقت از مردم شناسان دیروز تا انسان شناسان امروز همچنان کوشش بر این است که از تفاوت و ضرورت نظر داشت آن دفاع گردد. واقعیت آن است که دستاوردهای عملی انسان شناسی برای کار توسعه به وضوح این واقعیت را نشان می دهد. گفتمان توسعه به ویژه در یک قرن اخیر از گفتمان های غالب محافل گونه گون سیاسی، اجتماعی و مالی بوده است. دنیا ما نیز در این قرن عمدتاً یک دنیا پروژه ای بوده است. پروژه های توسعه خود را بر تمامی ساحت های زندگی انسان امروزی گسترانیده اند و رد پای این پروژه ها را در هر کوی و برزن در هر روستا و شهر می توان دید. اما واقعیت آن است که به موازات افزایش تعداد این برنامه های به اصطلاح توسعه ای شکاف های اجتماعی و مالی موجود در این جوامع نه تنها رفع نشده که در مواردی بر شمار آنها نیز افزوده شده است.

بنابراین انسان شناسی توانسته با نقش آفرینی فعالانه افق های کار توسعه را وسعت بخشد و ضمن بازاندیشی در چهارچوب مسلط بر آن چهارچوب جدیدی را پیش رو قرار دهد که مبنای آن به رسمیت شناختن گوناگونی های مردم و دانش ها و نهادهای آنهاست. انسان شناسان به همین دلیل ابزارهایی را طراحی نموده و مورد استفاده قرار می دهند که بیش از پیش بر کفایت و شایستگی آنها در عرصه عمل صحه می گذارد.

اثر پیش رو تحت عنوان انسان شناسی برای توسعه: از نظریه تا عمل، کوششی قابل تحسین از رابین اورسل استاد دانشگاه سوینبرن ملبورن است که در آن با زبانی بسیار صریح و ساده اما به شایستگی توانسته است نکاتی را که مورد اشاره نهاده شد تشریح کند.

اورسل در این کتاب جدای از یک انتقادی مفید و مختصر در مورد ایده توسعه رویکرد بدیل انسان شناسی را در این زمینه شرح داده است؛ ایده ها و بینش هایی که در چگونگی حل مسائل موجود در این حوزه کاملاً بصیرت بخش به نظر می رسند. یکی از ویژگی های شاخص این کتاب، اختصاص حجم قابل توجهی از آن به نمونه هایی از مطالعات میدانی و مردم نگارانه است که به طور عینی جایگاه و اهمیت کاربردی انسان شناسی توسعه را در عمل نشان می دهد.

نویسنده کتاب در ورای شرح ابعاد یک چهارچوب انسان شناختی برای کار توسعه، بعلاوه با معرفی مجموعه ای از ابزارهای کاربردی توانسته است چگونگی کاربست این چهارچوب را تشریح کند. جملگی این ویژگی ها موجب می گردد این کتاب فراتر از یک منبع قابل اتکاء برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه انسان شناسی توسعه، به عنوان هدایت کاربردی برای دست اندرکاران یا کارگزاران توسعه نیز مورد استفاده قرار گیرد.

کتاب انسان شناسی برای توسعه (از نظریه تا عمل)، اثر رابین اورسل با ترجمه بهروز رستاخیز به وسیله انتشارات سازمان جهاددانشگاهی روانه بازار نشر شده است.