عکسی دیده نشده از اولین اسکناس در ایران - وبلاگ اطلس وب

به گزارش وبلاگ اطلس وب، ماجرای نخستین پول کاغذی در ایران این است که گیخاتو خان، شاه ایلخان مغول پول کم آورده بود و می خواست پول کاغذی را در ایران رواج دهد و ماجرا این شد: در پی کمبود نقدینگی در خزانه که عمدتا بر اثر ولخرجی های خان و درباریان بروز نموده بود گیخاتو خان دستور داد به جای درهم و دینار، براساس پول چینی که چاو نامیده می شد، پول کاغذی منتشر نمایند. چاوخانه ای [برای انتشار چاو یا همان پول کاغذی]در تبریز فراهم آمد و نخستین بار در این شهر، چاو در میان مردم منتشر شد، اما به سبب ناآشنایی مردم و عدم اطمینان از پشتوانه مالی چاو و نیز سودجویی بازرگانان از این پول نو استقبال نشد. در تبریز یک هفته مردم آن را به کار بردند، اما به سرعت به معاملات پنهانی به روش سابق پرداختند... واژه چاو از واژه مغولی میانه و چینی Chao گرفته شده است.

علت اصلی مقاومت مردم در برابر این پول کاغذی هم به روایت تاریخ این است: مردم احساس می کردند گیخاتو خان می خواهد طلا و نقره با ارزش آن ها را بگیرد و در مقابل مشتی کاغذ بی ارزش به آن ها بدهد و خزانه اش را پُر کند. به همین دلیل این طرح با شکست روبه رو شد و مردم طلا و نقره خود را با مشتی کاغذ عوض نکردند... این مخالفت های اجتماعی تا آنجا پیش رفت که اشعار بسیاری در هجو و استهزاء استفاده از چاو سروده شد.

می گویند واژه چاپ و چاپخانه امروزی از همان چاو و چاوخانه آمده است و البته فقط همین نیست و واژه هایی در زبان فارسی هست که به موضوع چاپ نخستین اسکناس در دوره مغول مربوط است و فریبی که در پس ماجرا بود و این طوری است: این موضوع تبدیل به سابقه ای فریب کارانه برای چاو گشت و تا امروز در زبان فارسی اصطلاحات و لغاتی از قبیل چاو زدن یا چاپ زدن به معنی دروغ گفتن و چاپچی به معنی دروغگو همچنان به کار می رود. لغت بسیار متداول چاپیدن نیز به معنی غارت کردن و به یغما بردن و سرکیسه کردن، شده است.

منبع: همشهری